یکی از محبوب‌ترین و پرطرفدارترین انواع شکلات، شکلات تلخ است. شکلات تلخ درصد کاکائوی بالایی دارد و گاهی مقدار کمی شکر در آن به کار می‌رود. این نوع شکلات‌ها به دلیل داشتن طعم تلخ و غنی طرفداران بسیار زیادی در سطح جهان دارد. شکلات تلخ علاوه بر طعم خوشایند، خواص مختلفی برای سلامتی دارد؛ به همین خاطر مورد توجه بسیاری از صنایع غذاسازی قرار گرفته است. در این مقاله قصد داریم شما را با تاریخچه‌ی شکلات تلخ آشنا کنیم و نکات مهم در خرید آن‌ها را بررسی نماییم. اگر قصد دارید هنگام خرید شکلات بتوانید شکلات باکیفیت را تشخیص دهید، با ما همراه باشید.
تاریخچه شکلات تلخ
تاریخچه شکلات به بیش از ۳۰۰۰ سال پیش برمی‌گردد؛ زمانی که تمدن‌های مایا و آزتک در آمریکای مرکزی و جنوبی تصمیم گرفتند از دانه‌های کاکائو استفاده‌های بیشتری بکنند. این تمدن‌ها با دانه‌های کاکائو نوشیدنی‌های تلخ خوش‌طعمی درست کردند. آن‌ها از این نوشیدنی‌ها برای مراسم‌های مذهبی‌شان استفاده می‌کردند تا اینکه در نهایت در بین عموم مردم محبوبیت پیدا کرد. در قرن ۱۶، هنگامی که اسپانیایی‌ها به آمریکای مرکزی وارد شدند، شکلات تلخ به اروپا نیز راه پیدا کرد. شکلات تلخ در طی سال‌ها دچار تغییرات مختلفی یافت و با طعم‌دهنده‌های مختلف ترکیب شد تا در نهایت به شکل امروزی رسید. امروزه کارخانه‌های متعددی در سطح جهان به تولید شکلات به ویژه شکلات تلخ می‌پردازند.
انواع شکلات تلخ
شکلات تلخ انواع مختلفی دارد که درصد کاکائوهای آن‌ها متفاوت است و هر کدام ویژگی‌های مختلفی دارند:
شکلات تلخ استاندارد: درصد کاکائوی این نوع شکلات بین ۷۰% تا ۸۵%. است و تلخی ملایمی دارد.
شکلات خیلی تلخ: شکلات‌هایی که درصد کاکائو بالای ۸۵%. دارند جزء شکلات‌های خیلی تلخ محسوب می‌شوند. طعم این نوع شکلات‌ها خیلی تلخ و غنی است و برای کسانی مناسب است که به طعم تلخ شکلات، علاقه‌ی شدیدی دارند.
شکلات تلخ با طعم‌دهنده‌ها: برخی از شکلات‌های تلخ افزودنی‌های مختلفی مثل پرتقال، نعناع و… دارند. این طعم‌دهنده‌ها تنوع شکلات‌های تلخ را بیشتر می‌کنند و به آن‌ها طعم جدیدی می‌بخشند.
شکلات تلخ بدون شکر: این نوع شکلات‌ها برای افرادی که دیابت دارند، تولید شده است. در این نوع شکلات‌ها به جای شکر از شیرین‌کننده‌های طبیعی مانند استویا یا اریتریتول استفاده شده است. علاوه بر افراد دیابتی، کسانی که قصد دارند قند مصنوعی را از رژیم خود حذف کنند، می‌توانند از شکلات‌های تلخ بدون شکر استفاده کنند.
شکلات تلخ ارگانیک: شکلات تلخ ارگانیک از دانه‌های کاکائویی تهیه شده است که مواد شیمیایی یا سموم کشت ندارند. این نوع شکلات به دلیل اینکه از مواد طبیعی تشکیل شده است، سالم‌ترین نوع شکلات تلخ است. معمولاً درصد کاکائوی این نوع شکلات‌ها بین ۷۰% تا ۸۵% است.
شکلات تلخ با مغزها: در این نوع شکلات تلخ مغزهای مختلفی مثل بادام، فندق، گردو و پسته استفاده شده است. ترکیب مغزها با شکلات تلخ، باعث می‌شود ارزش غذایی شکلات بالاتر برود و بافت متنوعی پیدا کند.
شکلات تلخ خام: شکلات تلخ خام از دانه‌های کاکائوی خام تهیه می‌شود. منظور از دانه‌های کاکائوی خام این است که بو داده نشده‌اند. این نوع شکلات دارای طعم بسیاری طبیعی و گیاهی دارند و حاوی مقدار بیشتری آنتی‌اکسیدان است. بافت این نوع شکلات تلخ گاهی کمی زمخت است.
ویژگی‌های شکلات تلخ باکیفیت
– ترکیبات طبیعی و خالص
شکلات تلخی باکیفیت است که از ترکیبات طبیعی و خالص تهیه شده باشد. معمولاً ترکیبات موجود در شکلات‌های تلخ شامل دانه‌های کاکائو، کره کاکائو و گاهی شکر است. هر چقدر درصد کاکائو بیشتر باشد، شکلات تلخ‌تر و سالم‌تر است. بهتر است شکلات‌هایی را خریداری کنید که از چربی‌های هیدروژنه، روغن‌های گیاهی یا مواد افزودنی مصنوعی در آن‌ها استفاده نشده باشد.
– طعم و عطر غنی
طعم و عطر شکلات یکی از عواملی است که باکیفیت بودن آن را نشان می‌دهد. شکلات تلخ باکیفیت طعم و عطر غنی و پیچیده‌ای دارد. تعادل در طعم شکلات باید حفظ شود؛ یعنی نباید بیش از حد تلخ باشد. شکلات‌هایی که بوی مصنوعی یا ناخوشایندی دارند کیفیت مناسب را ندارند. هر چقدر شکلات عطر طبیعی‌تری داشته باشد، سالم‌تر و باکیفیت‌تر است.
– بافت نرم و کرمی
یکی از ویژگی‌های اصلی شکلات باکیفیت بافت نرم و کرمی آن است. اگر بافت شکلات دانه دانه باشد نشان‌دهنده‌ی کیفیت پایین آن است. شکلات باکیفیت خشک نیست و سریع در دهان آب می‌شود.
– ظاهر براق و صاف
شکلات باکیفیت را می‌توانید از ظاهر براق و صاف آن بشناسید. اگر روی سطح شکلات لکه یا ترک باشد از کیفیت بالایی برخوردار نیست. البته گاهی به دلیل نگهداری نامناسب از شکلات، ظاهر آن تغییر شکل می‌دهد و ترک برمی‌دارد.
نکات مهم در خرید شکلات تلخ
هنگام خریدن شکلات تلخ باید به نکاتی توجه کنید تا بتوانید شکلات باکیفیتی انتخاب کنید. در این قسمت می‌خواهیم برخی از این نکات را بررسی کنیم:
۱)ترکیبات و برچسب‌گذاری را بررسی کنید
هنگام خرید شکلات تلخ، به ترکیبات و برچسب‌گذاری محصول دقت کنید. ترکیبات شکلات باید باکیفیت و تازه باشد. شکلاتی انتخاب کنید که از دانه‌های کاکائو خالص، کره کاکائو و شکر طبیعی تهیه شده باشد. حتماً هنگام خرید دقت کنید که روی بسته‌بندی محصول برچسب «بدون چربی‌های هیدروژنه» وجود داشته باشد. همچنین می‌تواند شکلات‌هایی با برچسب «بدون مواد افزودنی مصنوعی» خریداری کنید تا از سلامت و کیفیت آن اطمینان داشته باشید. به علاوه همیشه تاریخ انقضای محصول را بررسی کنید و شکلات‌هایی که به تاریخ انقضای خود نزدیک هستند را نخرید.
۲) درصد کاکائوی مناسب خود را انتخاب کنید
یکی از مهم‌ترین نکاتی که هنگام خرید شکلات باید به آن توجه کنید، درصد کاکائو در شکلات تلخ است. هر چقدر درصد کاکائو بالاتر باشد، شکلات تلخ‌تر است. معمولاً شکلات‌های تلخ درصد کاکائو بین ۷۰% تا ۹۹% دارند. اگر تازه به شکلات تلخ علاقه پیدا کرده‌اید، بهتر است شکلات‌هایی با درصدهای پایین‌تر (۷۰%-۸۰%) تهیه کنید. اما اگر طرفدار طعم‌های تلخ هستید بهترین گزینه برای شما شکلات‌هایی با درصد کاکائو بالای ۸۵% است.
۳) به خواستگاه کاکائو توجه کنید
منبع و خواستگاه دانه‌ی کاکائو تأثیر زیادی بر کیفیت نهایی شکلات دارد. ترجیحاً شکلات‌هایی خریداری کنید که از دانه‌های کاکائو با منبع مشخص و مطمئن تهیه شده باشند. معمولاً روی بسته‌بندی شکلات‌ها، خواستگاه آن‌ها ذکر شده است. از مناطق معروف تولید کاکائو می‌توان به آفریقا، آمریکای جنوبی و آمریکای مرکزی اشاره کرد.
۴) به طعم و مزه دقت کنید
طعم و مزه یکی از اصلی‌ترین عواملی است که کیفیت شکلات را نشان می‌دهد. هر فردی ذائقه خاصی دارد؛ به همین خاطر باید شکلاتی انتخاب کنید که با سلیقه‌ی شما همخوانی داشته باشد. اگر امکان داشت، شکلات را امتحان کنید تا از طعم و مزه آن مطمئن شوید.
۵) به بافت شکلات دقت کنید
بافت شکلات، نشان‌دهنده کیفیت آن است. شکلاتی باکیفیت است که بافتی نرم و کرمی داشته باشد و سریع در دهان آب شود. بافت شکلات را بررسی کنید تا لکه یا ترک نداشته باشد.
۶) برند و قیمت را در نظر بگیرید
برندهای معتبر معمولاً کنترل بهتری روی کیفیت محصولات خود دارند. توجه کنید که قیمت بالا همیشه نشان‌دهنده کیفیت بالا نیست؛ اما معمولاً شکلات‌های بسیار ارزان مواد افزودنی و چربی‌های نامرغوب دارند.
۷) به بسته‌بندی توجه کنید
یکی از مهم‌ترین عواملی که کیفیت شکلات را نشان می‌دهد اما کمتر به آن توجه می‌کنند، بسته‌بندی شکلات است. بسته‌بندی محکم و مناسب شکلات در برابر آسیب‌های محیطی و فاسد شدن محافظت می‌کند. بسته‌بندی باکیفیت باعث می‌شود شکلات کیفیت خود را حفظ کند و طعم آن تغییر نکند.
۸) مراقب شرایط نگهداری باشید
شرایط نگهداری شکلات تأثیر زیادی بر کیفیت آن دارد. بهترین دما برای نگهداری شکلات حدود ۱۵–۲۰ درجه سانتی‌گراد است. شکلات‌هایی که در محیط مرطوب نگهداری شده‌اند را نخرید زیرا رطوبت کیفیت شکلات را کاهش می‌دهد. رطوبت ایده‌آل برای حفظ کیفیت شکلات کمتر از ۵۰ درصد است. شکلات تلخ باید در دمای خنک و پایدار نگهداری شود. اگر دمای محیط نگهداری شکلات بالا باشد، چربی‌های شکلات جدا می‌شود و لکه‌های سفید در سطح شکلات شکل می‌گیرد. به علاوه شکلات را باید از نور مستقیم خورشید و نورهای قوی محافظت کنید. تماس با هوا نیز می‌تواند باعث اکسیداسیون شکلات و کاهش کیفیت شود. شکلات می‌تواند بوهای خارجی را جذب کند؛ به همین خاطر باید دور از ادویه‌ها و مواد غذایی مثل پیاز و سیر نگهداری کنید. نگهداری شکلات در فریزر توصیه نمی‌شود که شکلات را در فریزر نگهداری کنید؛ اما اگر نیاز به فریز کردن شکلات دارید، آن را در بسته‌بندی محکم و دو لایه و ترجیحاً پلاستیکی ببندید و سپس آن را داخل فریزر بگذارید.
فواید شکلات تلخ
شکلات تلخ ترکیباتی مثل فلاونوئیدها و آنتی‌اکسیدان‌ها دارد که باعث کاهش فشار خون و عملکرد بهتر عروق خونی می‌شود. همچنین شکلات تلخ حاوی کافئین و تئوبرومین است؛ به همین خاطر خستگی را رفع می‌کند و باعث افزایش سطح انرژی می‌شود. مصرف متعادل شکلات تلخ باعث افزایش سروتونین و اندورفین در مغز می‌شود که خلق و خو را بهبود می‌بخشند. همچنین فلاونوئیدهای موجود در شکلات تلخ، جریان خون به مغز را افزایش می‌دهد و خطر بیماری‌های قلبی را پایین می‌آورد.
مضرات شکلات تلخ
به طور کلی شکلات‌ها کالری بالایی دارند و باعث افزایش وزن می‌شود. همچنین اگر بیش از حد شکلات تلخ مصرف کنید ممکن است دچار مشکلات گوارشی مثل ناراحتی معده و یبوست شوید. به علاوه برخی افراد ممکن است به ترکیبات موجود در شکلات تلخ حساسیت داشته باشند و مصرف شکلات تلخ آن‌ها را دچار مشکل کند. بهتر است حتی اگر حساسیت ندارید، مصرف شکلات تلخ را کنترل کنید تا از مضرات آن جلوگیری نمایید.
برندهای ایرانی تولیدکننده‌ی شکلات تلخ
برندهای مختلفی در ایران وجود دارد که شکلات تلخ تولید می‌کنند. هر کدام از این برندها ویژگی‌های به خصوصی دارند و دارای کیفیت‌های مختلفی هستند. از برندهای معروف تولیدکننده‌ی شکلات تلخ می‌توان به مرداس، فرمند، آیدین، شیرین‌عسل، شونیز و باراکا اشاره کرد. برخی از این برندها توانسته‌اند جایگاه خوبی در بازار داخلی و حتی بین‌المللی پیدا کنند.
نتیجه‌گیری
شکلات تلخ یکی از سالم‌ترین انواع شکلات است. هنگامی که می‌خواهید شکلات تلخ بخرید باید نکاتی را در نظر بگیرید. در این مقاله ابتدا شما را با تاریخچه‌ی شکلات تلخ و ویژگی‌های شکلات باکیفیت آشنا کردیم و سپس مهم ترنی نکاتی را که باید هنگام خرید در نظر بگیرید را برایتان توضیح دادیم. اگر می‌خواهید شکلات باکیفیتی بخرید این نکات را در نظر بگیرید.
